ESKİMİŞ VE ESKİMEYE BAŞLAMIŞ MESLEKLER

Tesbihçiler     Tahtakale' den Mercan Yokuşu 'na çıkan yolun başından sonuna kadar devam eden, iki sıralı dükkanların bulunduğu Uzunçarşı'da, İslam aleminin en nadide tesbihleri yapılıyordu. Gergedan boynuzundan tutun, mercan, akik, yeşim, yüzsürü, sedef, yıldız taşı, pelesenk, gül, kuka, ödağacı, zeytin çekirdeği, siyah ya da sarı kehribar, anber, sandal ağacı ve dünyanın en kıymetli ağaçlarından yapılan tesbihlerin, baba biçilemeyecek olanları vardı. Sözgelimi, beyaz inciden yapılmış bir tesbih için, paha biçilemediği söylenir. Böyle değerli tesbihler, ancak padişahlar, sultanlar ve vezirler tarafindan satın alınmıştır. Bugün bazı eski ve zengin ailelerde ve müzelerde çeşitleri bulunmaktadır.     Tesbihçilikde önemli sayılan, tanelerin kılpayı farklı olmamasıdır. Bunu elle ve gözle ayarlayarak yapan usta tesbihçiler vardı. Tezhip ve Minyatür     Genellikle tabiatdan alınan motiflerle, çeşitli renkleri kaynaştırmak, altun yaldızla işleme ve süslemeciliğin bir şekil  olan tezhib ve minyatür, Türk zekasının, zevk üstünlüğü ve inceliğinin ortaya koyduğu bir san 'at koludur.     İşleme tarzları hakkında şu bilgiler vardır: Zer-ender-zer, Pesend, Halkâr, Tahrirli halkâr, Tahrirsiz halkâr, Rugani lâke, Şukûfe, Saz yolu, Ata yolu     Kullanılan renkler: Bedehşâni, kırmızı [jengâr}, limon kûfî,kirli yeşil, zencefre  (turuncu ile kırmızı  arası), sarı altun, yeşil altun,  çividî, laciverd, lâal, fındıkî, limon küfi, nobûdî, firûze, beyazî, siyah,  turuncu, pembe, mavi...     İşlenen şekiller: Hatâî, penç, rûmî, buhutî, diş, it dişi, pervâzî, iplik, ortabağı, koltuk, göbek, sadberk, köşe, su-su yolu, durak, bisütür, şirâze, zerefşân, akkâse, visâle, cedvel, abari, tabî, perdab, silkme, astâri, kuzu, çifte kuzu...     Tezhibin yapıldığı yere göre adlandırılması: Pervaz [Çerçeve}, iç ve dış pervaz, kitabeler, levhalar, başlıklar, sûre başlıkları, zabriye, koltuk, hızıb gülleri, durak, tabî... Kullanılan aletler: Zer-mübre, kıl kalem, tek kıldan yapılan tezhibler mabsus ince firça, açkı tablası, kalemtraş, dest-zenk (boya ezilen kap).  

Yazarın Diğer Yazıları