Mezar taşı yazıtları
Mezar taşlarındaki yazıtlar, Osmanlı tarihine ve toplum yaşamına, inançlara, bireylerin özgeçmişlerine, eski dönemlerin sanat ve edebiyat anlayışlarına ışık tutan özgün belgelerdir. Bu yazıtlarda, kişinin adi, baba adı, unvanı, görevi, lakabı, hatta bazen başarılanı anlatan açıklamalar; "tarih düşürme" denen ve "Ebced:' hesabıyla ölüm tarihini veren dizeler, ölü için Tanrıdan rahmet dileği ve ziyaretçilerden fatiha okumaları temennisi; çoğunca şiir diliyle ve kısa bir mersiye tarzında kaleme alınmıştır. Daha ilginci, bu yazıtlarda, bireyin hayata bakışını vurgulayan sözlere; gençken ölenler için ağıtvari dizelere, örneğin çocuk doğururken ölen bir gelinin bu acıklı sonuna, kişinin idam edildiğini ima eden sözcüklere... de yer verilmiştir.
Tarih düşüren ozanların kaleme aldığı; hattatların, devrin modasına ve taşın biçimine göre, sülüs, celi-sülüs, tailik, rik'a yazı çeşitlerinden biriyle şablona işlediği bu yazıtlar, ya bizzat taş yontucu tarafından veya mesleği hakkaklik olan ustalarca mezar taşı kitabeliğine işlenir, ayak ucu taşıyla birlikte lahitteki yuvalarına yerleştirilirdi.
