Eskimiş ve Eskimiye başlamış meslekler

Sivas halılarının belli başlı dokuz türü vardır: Döşek halısı, seccade, kurce (at heybesi), yol halısı, yastık, kürt kilimi, Şarkışla, perde kilim, kilim seccade. Sivas ve kız kilimi ile erde kilimi, bilinIi bir dekor anlayışı yansıtır." 

P. Lecomte, Türkiyede Sanatlar ve Zenaatler'den 5.99 vd. 

İşleme

İşleme sanatlarının deri, kağıt, dokuma sanatlarıyla ilgili tekniklerine, söz konusu bölümlerde değinilmişti.

Anadoludan ve Rumeliden başlayıp İstanbul'a uzanan, yerel birçok adlandırmaların yanı sıra İstanbul'da da "Türk işi” ve "İstanbul işi” adlarıyla evrensel sanat değerlerine dönüşen işlemeciliğin başlıca kolları Oyaişleri, Tığ işleri, çarşaf bağları, gergef işleri, tel işleri, kalem işleri olarak sıralanabilir.

Bu işleme tekniklerinden yazmacılık dışındakilerin kadın ve kızlara özgü ve tamamen amatörce ve çoğunca çeyiz hazırlığına dönük olarak geliştiğini belirtmek gerekir. Osmanlı döneminde, İstanbul, Bursa, Edirne, İzmir gibi büyük şehirlerde el işlemeciliğinin bir çarşı sanatına dönüştüğü de bir gerçektir. Özellikle de hamam takımları, perde ve yazma işleri zamanla birer zenaat olarak daha çok çarşılara kaymıştır... İşleme sanatlarının Anadolu'da ve Rumelide ne zaman başladığına dair tarihler verilememekle birlikte bu sanatların kırsaldan başlayıp kentlere girdiğini, dolayısıyla dokumacılık sanatlarında olduğu gibi, işlewmecilikte de asıl kaynağın göçebe kültürü olduğu bir gerçektir. Zamanla her yörede farklı teknikler, renk ve desen yaklaşımlarıyla gelişen işlemecilik, denilebilir ki ulusal sanat anlayışının halk tabakalarıyla bağı en yaygın ve sık olan sanat dalı konumundadır. İşleme sanatlarının öncelikle vurgulanması gereken bir özelliği, sonsuz denebilecek motif zenginliklerine sahip bulunmasıdır. Kadın ve erkek giyimlerinin başlıca parçaları olan aba, salta, şalvar, potur, entari, çepken, fermene, üç etek, yelek, camadan, mintan, kuşak, yemeni (mendil), arakiye, baş örtüsü, çevre, yağlık, cübbe, uçkur, kavuk örtüsü, bohça, kese, kılıf, sancak, seccade, mevlüt takımı, hamam takımı, duvak, sünnet takımı, çocuk ve beşik takımı, çorap, terlik... gibi sayılmayacak kadar çok eşya üzerinde türlü işleme teknikleriyle desen çalışmaları yapılmıştır. 


Yazarın Diğer Yazıları