Günlerdir sebze ve meyve fiyatlarının yüksekliğinden şikayet ediyoruz, pahalı satan market zincirlerine ve pazarcılara sitem ediyoruz, bunlara fırsat veren idarecileri suçluyoruz, denetimsizlikten dem vuruyoruz, aracıların ve satıcıların daha çok denetlenmesini istiyoruz. Ama orta ve uzun vadeli çözüm noktasında geniş bir fikre sahip değiliz. Kimimiz üreticiler daha çok desteklensin, kimimiz market zincirleri daha çok denetlensin diyor. Benim endişem, sebze- meyve fiyatlarındaki artış 31 Mart mahalli idare seçimlerini de etkileyecek, iktidar partisine fatura çıkarılacak.
Gözlemlerime dayanarak sebze- meyve fiyatlarının istikrara kavuşması için orta ve uzun vadede çözüm yollarını maddeler halinde sunmak istiyorum. Şüphesiz önerdiğimiz çözüm yolları kısa vadede bıçakla keser gibi fiyatları aşağıya çekmeyecektir, orta vadede, önümüzdeki bahar ve yaz aylarında meyvesini vermeye başlayacaktır.
1-Başta üretim artırılmalı, üreticiye her türlü destek verilmelidir. Serbest piyasada fiyatlar arz- talep dengesine göre oluşur. Arz talepten fazla olursa ve spekülatörlerin de önüne geçilirse fiyatlar düşecektir.
2-Fazla üretilen sebze ve meyve ihraç edilebilmeli ve dış pazarlar bulunmalıdır. İhraç imkanları bulunmazsa, iç piyasa da çekmezse fazla üretimden dolayı üretici ürettiğini değerlendiremeyecek, malını çöpe dökecek, tarlada bırakacak, zarar edecek ve üretme isteği kalmayacaktır. Çiftçide bu istek giderek kaybolmaktadır.
3-Tarımda iyi bir planlama şarttır. Çiftçi neyi, ne kadar ve hangi bölgede ekeceğini, ülkenin ihtiyaçlarının ne olduğunu ve ürettiği ürünün ihraç imkanlarının olup olmadığını bilmelidir.
4-Devlet, üretim havzaları oluşturmalı, bölge, toprak ve iklim şartlarına göre çiftçiye nerede ve neyi ekeceğini ve üreteceği ürünü göstermeli, gerekirse tohumunu temin etmeli ve çiftçiye ürettiği malı satma garantisi vermelidir.
5-Üretimin artması için öncelikte köylerde nüfus tutulmalı, şehre göç önlenmeli, on iki yıllık zorunlu eğitimin son kademesi zorunlu olmaktan çıkarılmalı, bu genç nüfus erken yaşta tarımda değerlendirilmelidir. Son yıllarda toplam nüfus içindeki oranı yüzde yirmiye düşen köylerimizin nüfusu giderek azalmaktadır. Köylerimiz boşalmıştır, evlerde birkaç ihtiyar kalmıştır. Bunlar da ya emeklidir, ya da sosyal yardımla geçinmektedir. Özellikle insan gücü ve hayvan gücü gerektiren, tarım makinelerinin işlemediği dağ köylerimizde küçük araziler boş kalmıştır, üretim durmuştur. Bu dağ köylerimiz organik tarım ve hayvancılık için çok elverişlidir. Devlet köye dönüşü sağlamalı, göçü durdurmak için köyde yetişen gençlere tarım ile ilgili eğitim verilmeli ve tarımda istihdam teşvik edilmelidir.
6-Üretici ile tüketici arasındaki zincirin halkaları en aza indirilmeli, bunun için üreticiler kooperatifler altında toplanıp pazarlamacılık da yapmalı, tüketiciye doğrudan ulaşmanın yolunu bulmalıdır.
7-Yeni hal yasası bir an önce çıkarılmalı, belediyeler hal binaları yapmalı, denetlemeli, pazar ücretleri kalkmalı veya ürettiğini satmak isteyen küçük üreticilerden pazar ücreti alınmamalıdır.
8-Belediyeler kendisine bağlı köy ve mahallelerin ürettiğiyle de ilgilenmeli, şehrin ihtiyaç duyduğu meyve ve sebzelerin çevre köy ve mahallelerde üretilmesini sağlamalı, köylüye yol göstermelidir. Böylece ulaşım masrafı en aza indirilmelidir.
9-Üretim planlanmasına önem verilmeli, üreticiye ülkenin ihtiyaç duyduğu ve pazarı olan ürünler tanıtılmalı, gösterilmeli ve yönlendirilmeli, ithal ettiğimiz ürünlere yöneltilmeli, satış ve fiyat garantisi verilmelidir.
10-Çiftçiye modern tarım yöntemleri öğretilmeli, buğday, bakliyat ve patates gibi temel gıda maddelerinin ülke içinde üretilmesi ve uygun fiyata satılması için her türlü teşvik ve destek yapılmalıdır. Suyu kıt olan bölgelerde su istemeyen veya az su ile üretilen ürünler teşvik edilmelidir.
11- Son olarak arazi talanı, verimli toprakların imara açılması ve betonlaştırılması önlenmelidir. Toprak en kıymetli varlığımızdır, gözümüz gibi korunmalı, yeni yerleşim yerleri için çorak ve taşlı araziler seçilmelidir.
12- Devlet daha çok denetlemeli, vurgunculara, stokçulara fırsat vermemeli, tarım müdürlükleri veya belediyeler de satış mağazaları açarak fiyatları kontrol etmelidir.
