Türkiye'de, bu bitkiye özellikle İç Anadolu, Orta Anadolu ve Doğu Anadolu'da sıklıkla rastlanılıyor. Konya'da yol kenarlarında ve şehir merkezine uzak mahallelerde kendiliğinden yetişiyor. Halk arasında nazardan korunduğu bilinen üzerlik otunun sağlığa faydaları saymakla bitmiyor.
Eski inanışlara göre nazardan koruyor
Eski inanışlara göre halk arasında nazardan korunmak için kurusunu yakarak çıkan dumanı nazardan korumak istedikleri kişinin üzerine üflenir. Bu inanış hala günümüzde de devam etmektedir ayrıca üzerlik bitkisi alternatif tıpta yıllardır aktif bir şekilde kullanılan ve evlerde süs eşyası olarak asılan özel bit bitkidir.
Üzerlik bitkisi nedir?
Tek tek beyaz çiçekli, çok dallı bir bitki olan üzerlik, 35 cm kadar boyunda, çok yıllık, otsu bir step bitkisidir. Çiçekleri yeşilimsi beyaz renktedir. Meyvesi basık küre şeklinde bir kapsüldür. Tohumlarının içeriğinde harmalin, harmin, harmalol, peganin adlı glikozitler ve kırmızı boya maddesi vardır.
Üzerlik otu birçok alanda kullanılıyor
Anadolu topraklarında 15.yy'dan beri tıp kitaplarına konu olan üzerlik, günümüzde bitkinin içerik faydaları göz önüne alındığında takviye edici gıda olarak kullanımı devam ediliyor. Biyoaktif bileşenleri sayesinde temizlik, kozmetik, gıda ve imalat sektöründe öne çıkan üzerlik otu, gıda sektöründe farklı alternatifleriyle çay, kahve, kapsül, toz, tablet ve sıvı formda kullanılıyor.
Üzerlik otunun faydaları
İçerdiği etken maddeleri ile sinir hücreleri arasında iletişimi sağlayan GABA maddesi ve serotonin hormonunun sentezini arttırmaya yardımcı olan üzerlik otunun faydaları şunlardır:
Üzerlik otu üst solunum yolu enfeksiyonları ile mücadeleye yardım eder.
Antioksidan özelliği ile vücut direncini arttırmaya yardımcıdır.
Bağırsaklarda çoğalan parazitlerin vücuttan atılmasını destekler.
Damar üzerinde oluşabilecek çevresel baskıyı azaltır.
Kemik oluşumunı hızlandırır ve onarım süresini olumlu etkiler.
Astım semptomlarını hafifletir.
Uyku düzenin dengelemesine yardımcı olur.
(Mustafa İlker Şen)
