Bilinen 10 bin yıllık tarihi ile Konya dünya üzerindeki en eski yerleşim merkezlerinden biri...
Boncuklu Höyük'ten Çatahhöyük'e, Alaeddin Tepesinden Sille'ye çok değerli tarihi merkezlere sahip olan Konya'nın yıldızı XI.yüzyılın son çeyreğinde Türklerin eline geçince parlamaya başladı.
Konya'yı kendilerine başkent yapan Türkiye Selçukluları kenti, bir ilim, sanat ve kültür merkezi haline getirdi.
Konya Türklerin eline geçmeden önce Romalılar için önemli bir merkez konumundaydı.
M.S.327'de Kudüs'e hac yolculuğu için çıkan Roma İmparatoru Konstantinus'un annesi Helena'nın Sille'de yaptırmış olduğu ve günümüzde Aya Elenia Kilisesi olarak bilinen mabet Hıristiyanlığın Anadolu'da bulunan ilk dini eserleri arasında özel bir öneme sahiptir.
Selçuklu Belediyesi tarafından restore edilen kiliseyi her gün yüzlerce yerli yabancı misafir ziyaret etmektedir.
Sille'deki Aya Eyenia Kilisesi kadar önemli bir diğer kilise ise Alaeddin Tepesi'nin üzerinde bulunuyordu.
Eflatun Kilisesi mescide dönüştürüldü!
Uzmanlar, Eflatun Kilisesi olarak adlandırılan bu eseri fotoğraflarından yola çıkarak Orta Bizans Dönemi'ne (842-1204) tarihlendiriyor.
Alaeddin Camii'nin güneyinde bulunan bu Kilise, Konya'nın Türklerin eline geçmesinden kısa bir süre sonra mescit haline getirilmiş ve Selçuklular tarafından Alaeddin Camii yapılıncaya kadar Cuma Mescidi olarak kullanılmış.
Saat kulesi de eklendi!
O tarihten sonra Kilise aynı adla ama mescit sıfatıyla yani Eflatun Mescidi olarak bilinmeye başlanmış ve bu tarihi eser yakın zamana kadar ayakta kalabilmeyi başarmıştır.
Sultan Abdülaziz döneminde (1872) bu mescidin üzerine ahşaptan bir saat kulesi eklenmiş ve eser muhteşem bir görsel güzelliğe kavuşturulmuştur.
Eflatun Mescidinin bu haliyle çekilmiş birçok fotoğrafı bulunmaktadır.
Tamamen ortadan kaldırıldı!
Yüzyıllara meydan okuyan bu tarihi mabet maalesef Birinci Cihan Harbi ve Kurtuluş Savaşı döneminde bakımsızlıktan yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya kalmış.
Rum cemaatinin dönemin Konya Valisinden mescidi tekrar Kilise'ye çevirme şartı ile başvuruda bulunması üzerine Vali, binanın ordu tarafından kullanıldığını belirterek konu ile ilgili yetkinin merkezi Konya'da bulunan 12.Kolordu Komutanlığında olduğun bildirmiştir.
Durumdan haberdar edilmiş olmalı ki kolordu komutanı Fahrettin Altay Paşa, bu değeri kelimelerle ifade edilemeyecek eseri yanlış bir kararla Rumların eline geçme tehlikesi gerekçesi ile 1919 yazında bir gece yarısı operasyonu ile tahrip kalıpları kullanarak yıktırmıştır.
Yıkılan binanın geriye kalan enkazı ise Muhsin Koner'in belediye başkanlığı döneminde 1921 yılında ortadan kaldırılmıştır.
(Sibel Elmas)
