Son 10 yılda finans dünyasında kökten değişimler yaratan blok zincir ve kripto paralar yatırımcıların en çok merak duyduğu konuların başında geliyor. Bitcoin'in ortaya çıkışından merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosistemine uzanan bu yolculuk teknolojik yenilikler ve ekonomik dönüşümlerle şekillenmeye devam ediyor. Yatırımcıların kripto para alanında işlem yapabilmeleri için bu dünyayı yakından tanımaları oldukça önemli. Kripto para tarihi hakkında kısa ve öz bilgileri yazımızda bulabilirsiniz.
Kripto Paraların Temelleri
Kripto paraların kökeninden bahsedecek olursak 1980'li yıllardaki teknolojik gelişmelerden bahsetmek gerekmektedir. Amerikalı bilgisayar bilimci David Chaum 1983'te eCash adlı bir elektronik para sistemi fikrini ortaya attı. Bu sistem dijital imzalar ve şifreleme teknikleri kullanarak güvenli ödemeler sağlamayı hedefliyordu. 1990'da kurduğu DigiCash ilk dijital para girişimlerinden biri oldu ancak o zamanlar yaygın olarak kabul görmedi.
İlerleyen zamanda 1998 yılında Çinli bilgisayar mühendisi Wei Dai, B-Money adlı bir konsept yayınladı. Bu makale merkeziyetsiz bir dijital para sisteminin temel prensiplerini tanımlıyordu. Sonrasında Nick Szabo tarafından geliştirilen Bit Gold fikri blok zinciri teknolojisinin öncüsü olarak kabul edildi. Ancak bu erken girişimler teknik ve finansal engeller nedeniyle tam olarak hayata geçirilemedi.
Bitcoin'in Doğuşu
Bilindiği üzere birçok alanda yaşanan teknolojik gelişmeler aslında bir krize çözüm getirme motivasyonuyla ortaya çıktı. Bitcoin'in de gelişiminin bu şekilde olduğunu söyleyebiliriz.
2008'de yaşanan küresel finansal kriz, merkezi finans sistemlerine olan güveni sarstı. İşte tam da bu dönemde, 31 Ekim 2008 tarihinde Satoshi Nakamoto adını kullanan gizemli bir kişi veya grup, "Bitcoin, Eşler Arası Elektronik Nakit Sistemi” başlıklı bir teknik doküman yayınladı. Bu belge, merkeziyetsiz bir dijital para biriminin nasıl çalışacağını aktarıyordu.
Bu makale sonrasında tarih 3 Ocak 2009'u gösterdiğinde Bitcoin ağı resmen faaliyete geçti ve ilk blok oluşturuldu. Günümüzde Nakamoto kimliği hala bir sır olarak kalmaya devam ederken ortaya konulan vizyon ve fikir ile modern kripto ekosisteminin temeli atıldı. Kripto dünyası Bitcoin'in yanında Shiba coin gibi farklı alanlara çözüm getiren merkeziyetsiz bir ekosistem haline geldi.
Ethereum ve Akıllı Sözleşmeler Çağı
Bitcoin'in başarısı blok zincir teknolojisinin büyümesini sağladı. Sonraki dönemde. 2015'te Vitalik Buterin ve ekibi, Ethereum'u piyasaya sürdü. Ethereum, Bitcoin'den farklı olarak yalnızca bir dijital para değil, aynı zamanda akıllı sözleşmeler (smart contracts) ve merkeziyetsiz uygulamalar (DApps) için bir platformdu. Ethereum'un sunduğu bu geliştirme alanı farklı sorunlara ve ihtiyaçlara yönelik projelerin doğmasını sağladı. Cardano (ADA), Ripple (XRP) ve Pepe (PEPE) gibi yüzlerce yeni token piyasaya sürüldü.
Bu döneme baktığımızda ise kripto para dünyası başarılı ve başarısız projelerle büyümeye devam etmekte. Artık bu ekosistem neredeyse geleneksel finans dünyası kadar büyük ve çeşitli. Durum böyle olunca her finans alanı gibi kripto paralarda da büyük yükselişler ve düşüşler yaşandı. Örneğin 2021 yılında Bitcoin 69.000 dolar ile tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Bunun sonucunda ise NFT ve DeFi (Merkeziyetsiz Finans) projeleri büyük ilgi görmeye başladı. Ancak 2022 yılındaki Terra projesi ve FTX borsasının çöküşü, piyasada büyük bir güven krizine yol açtı. Bunun için her yatırım aracında olduğu gibi kripto para dünyasında da yatırım yaparken analize, bilgiye ve deneyime ihtiyaç vardır.
Kaynak: Bülten
