Modern yaşamın ayrılmaz bir parçası hâline gelen dijital ekranlar, her yaştan bireyin gününün büyük bölümünü kapsıyor. Ancak ekranlardan yayılan mavi ışık, göz sağlığı başta olmak üzere birçok fizyolojik süreci olumsuz etkileyebiliyor. Özellikle pandemi sonrası uzaktan çalışma ve eğitimle birlikte ekran süresi katlanarak arttı. Peki, mavi ışığın göz ve genel sağlık üzerindeki etkileri neler?
Mavi ışık nedir ve nereden yayılır?
Mavi ışık, yüksek enerjili görünür ışık spektrumunda yer alır ve doğal olarak güneşten gelir. Ancak günümüzde yapay kaynaklardan, özellikle LED ekranlardan ve floresan aydınlatmalardan da yoğun şekilde yayılmaktadır. Cep telefonları, tabletler, bilgisayarlar ve televizyonlar en çok mavi ışık yayan cihazlar arasında yer alır.
Göz yorgunluğuna nasıl neden olur?
Uzun süre dijital ekranlara bakmak, özellikle düşük kontrastlı ortamlarda göz kaslarının sürekli odaklanmaya çalışmasına neden olur. Bu da göz kuruluğu, bulanık görme ve baş ağrısı gibi semptomlarla kendini gösteren dijital göz yorgunluğuna yol açar. Mavi ışık, bu yorgunluğu artırarak gün sonunda gözleri daha fazla zorlayabilir.
Mavi ışık uykuyu nasıl etkiler?
Mavi ışık, melatonin hormonunun salgılanmasını baskılayarak uyku düzenini olumsuz etkiler. Özellikle gece saatlerinde ekrana bakmak, vücudun biyolojik saatini şaşırtabilir ve uykuya dalmayı zorlaştırabilir. Uyku kalitesinin düşmesi de uzun vadede odaklanma sorunlarına, stres artışına ve bağışıklık sisteminde zayıflamaya neden olabilir.
Göz sağlığını korumak için ne yapılmalı?
Gözleri mavi ışıktan korumak için ekran sürelerini sınırlamak, 20-20-20 kuralını uygulamak (her 20 dakikada bir 20 saniye boyunca 20 adım öteye bakmak) ve mavi ışık filtresi kullanan gözlükler tercih etmek önemlidir. Ayrıca cihazlarda gece modu veya mavi ışık filtresi özelliğinin aktif hâle getirilmesi de göz sağlığını korumaya yardımcı olabilir.
Mavi ışık filtresi işe yarıyor mu?
Mavi ışık filtreli ekranlar, camlar ya da yazılımlar mavi ışık maruziyetini ciddi oranda azaltabilir. Özellikle yoğun ekran kullanan bireylerde bu filtrelerin kullanılması hem göz konforunu artırır hem de uykuya geçiş sürecini olumlu etkiler. Ancak bu filtrelerin tam koruma sağlamadığı, ekran süresinin de sınırlı tutulması gerektiği unutulmamalıdır.
Kaynak: Haber Merkezi
