MELİKŞAH (ANADOLU SELÇUKLU)
Diğer anlamı|Melikşah Melikşah ya da Şahinşah Anadolu Selçuklu Devleti'nin hükümdarıdır. Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan'ın büyük oğlu olan Melikşah, Büyük Selçuklu Devleti'nin hükümdarı olan Melikşah ile karıştırılmamalıdır. Melikşah'ın babası I. Kılıç Arslan 1107'de Musul'u ele geçirmeyi başarmış ancak Büyük Selçuklu kumandanı Emir Çavlı, Artukoğlu İlgazi ve Suriye Meliki Rıdvan'ın kuvvetleriyle Habur Nehri kenarında yaptığı savaşta yenik düşmüş, nehirde boğularak ölmüştü.
Bu savaşta Melikşah ta Emir Çavlı tarafından esir alınarak İsfahan'a götürüldü. Melikşah 1110 yılına kadar esir kaldı ve bu 3 yıl boyunca Anadolu'da büyük bir kargaşa yaşandı. Bizanslılar kaybettikleri Batı Anadolu topraklarını tekrar ele geçirmeye başladılar. Anadolu Selçukluları Anadolu'nun içlerine doğru geri çekildiler. Melikşah 1110 yılında serbest kalıp Konya'da Anadolu Selçuklu tahtına oturdu ama Selçukluların Anadolu'daki toprak kayıplarını önleyemedi.
Ayrıca kardeşi I. Rükneddin Mesud Melikşah'ın sultanlığını tanımadı. Danişmendliler Anadolu Selçukluları'nın zayıflığından yararlanarak Anadolu'daki en kuvvetli Türk Devleti haline geldiler. 1116 yılında I. Rükneddin Mesud Danişmendlilerin desteğiyle tahta geçti ama o da uzun bir süre Danişmendlilerin denetimi altında yaşamak zorunda kaldı.
I. RÜKNEDDİN MESUD
I. Rükneddin Mesud (ö. 1156) en uzun süre hüküm sürmüş Anadolu Selçuklu Sultanıdır. I. Kılıç Arslan'ın oğludur. I. Kılıç Arslan'ın genç yaşta ölümüyle Anadolu Selçuklu Devleti'nin egemenliği sarsıldı. Anadolu'da üstünlüğü Danişmendliler ele geçirdi. Anadolu Selçuklu tahtı bir süre boş kaldıktan sonra, I. Kılıç Arslan'ın diğer oğlu Melikşah (Şahin Şah) 1110'da başa geçti.
Ama kardeşi Rükneddin Mesud onun sultanlığını tanımadı ve Danişmendlilerin desteğiyle iktidarı ele geçirdi. I. Rükneddin Mesud, bir süre Danişmendlilerin denetimi altında kaldı. 1142'de Danişmendli Mehmed Bey'in ölümünün ardından Anadolu Selçuklularının Anadolu'daki üstünlüğünü yeniden kurdu. Bizans ordusunu 1146'da Konya önlerinde yendi. Ertesi yıl II. Haçlı ordusunu Eskişehir yakınlarında bozguna uğrattı. I. Mesud, geleneğe uyarak ülkesini üç oğlu arasında paylaştırdı. II. Kılıç Arslan'ı veliaht ilan etti ve 1156'de öldü. Ölmesinin ardından oğulları arasında taht kavgaları başladı.
II. KILIÇ ARSLAN
II. Kılıç Arslan ya da II. İzzeddin Kılıç Arslan (d. 1192) Anadolu Selçuklu Devleti'nin sultanıdır. Babası I. Rükneddin Mesud'un yerine tahta çıkmıştır. I. Rükneddin Mesud, geleneğe uyarak ülkesini üç oğlu arasında paylaştırmış, oğlu II. Kılıç Arslan'ı da yerine veliaht ilan etmişti. I. Rükneddin Mesud'un 1155'te ölmesinin ardından oğulları arasında taht kavgaları başladı. II. Kılıç Arslan melik olarak bulunduğu Elbistandan Konyaya gelerek tahta çıktı. Ancak bu taht kavgalarını fırsat bilen Anadolu'daki diğer gruplar Anadolu Selçuklularina karşı bazı ittifaklar kurdular.
Bunlar Bizans-Zengiler İttifakı ( Musul Atabeyi Nureddin Mahmud Zengi), II. Kılıç Arslan'ın kardeşi Şahinşah'ın Danişmendliler ile olan ittifakı gibi oluşumlardı. Ermeni Derebeyi Toros da Anadolu Selçuklu Devleti'ne karşı harekete geçmişti. II. Kılıç Arslan devleti ayakta tutabilmek için önce Bizans İmparatorluğu'yla barış yapmanın yollarını aradı ve İstanbul'a giderek bir antlaşma yaptı. Buna göre karşılıklı yardımlaşma yapılacağı gibi, Türkmenler de Bizans'a akınlarda bulunmayacaktı. Batı sınırını güvence altına alan II. Kılıç Arslan Anadolu'ya yöneldi. Kardeşi Şahin Şah ile Danişmendlilerin birleşik ordusunu yendi. Ankara, Darende ve Kayseri'yi Danişmendliler'den aldı ve 1175'te Danişmendlilerin egemenliğine son verdi.
Zengiler'den de bazı topraklar ele geçirdi ve Ermenileri de yendi. Bir süre sonra II. Kılıç Arslan ile Bizans arasındaki barış bozuldu. Bunun üzerine Bizanslılar büyük bir orduyla Anadolu içlerine girdi. II. Kılıç Arslan 1176'da Sandıklı ile Dinar'ın doğusunda, Miryakefalon Savaşı'nda Bizans ordusunu pusuya düşürdü ve ağır bir yenilgiye uğrattı. Bu, Türklerin Anadolu'da Bizans karşısında Malazgirt'ten sonraki en büyük zaferdi. Bu yenilginin ardından Bizans İmparatorluğu, Türkleri Anadolu'dan çıkarma umudunu tümüyle yitirdi. II. Kılıç Arslan 1186'da ülkesini 11 oğlu arasında paylaştırdı. Ne var ki, daha kendisi hayattayken oğulları arasında veliahtlık mücadelesi başladı. 1192'de II. Kılıç Arslan'ın ölümünden sonra oğullarından I. Gıyaseddin Keyhüsrev tahta çıktı.
