Lenf sistemindeki doğuştan meydana gelen yetersizlik nedeniyle vücutta (özellikle kol ve bacaklarda) giderek artan şişliklere lenfödem denir. Lenfödem doğuştan itibaren yaşamın herhangi bir döneminde ortaya çıkabilir. Ergenlik veya yetişkinlik döneminde küçük travmalar (burkulma, düşme, kesik, böcek sokması gibi) lenfödemin ortaya çıkmasına neden olabilir. Lenfödem kadınlarda 3 kat daha fazla görülmektedir. Tedavi edilmediğinde ileri boyutlara ulaşan bacak görüntüsünden dolayı fil bacağına benzetilerek, fil hastalığı olarak da anılmaktadır. Bu ileri dönemde ciltte yaralar ve lenfanjit atakları oluşmaktadır. Lenfanjit ataklarında cilt kızarır, şiddetli ağrı ve yüksek ateş oluşur, hastanın genel sağlığı bozulur. Ödem daha da ileri boyutlara ulaşır.
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de lenfödemli hastanın tanısının konmasında ve tedavisinde yetersizlikler yaşanmaktadır. Hastaya bu hastalığın çaresi olmadığı söylenmekte ve gelişi güzel varis çorabı verilerek gönderilmektedir. Lenfödem teşhisiniz konulduysa, bu noktadan sonra yapacağınız en doğru haraket, doğru tedaviyi uygulayacak kişiyi bulmak olmalıdır.
Türkiyede ve dünya da bu tedavi, lenfödem üzerine eğitim almış fizyoterapistler tarafından yapılmaktadır. Tedavi göreceğiniz merkezde bu işi yapacak kişinin eğitim alıp almadığını sertifikası olup olmadığını mutlaka sorgulayınız.
LENFÖDEM TEDAVİSİ
Dünyada sadece belli merkezlerde yapılmakta olan lenfödem tedavisi bundan 25 yıl önce M. Földi tarafından modernize ve organize edilmiştir. Kompleks Fiziksel Terapi olarak anılan bu yöntem:
• Özel lenf drenajı teknikleri,
• Özel bandajlama ve egzersiz,
• Tedavi sonunda giyilen basınçlı giysilerden oluşur.
Manuel lenf drenajı, elle yapılan, karın bölgenizi, boyun bölgenizi, sırt bölgenizi dahi içine alan ve lenf anatomisine uygun olarak yapılan, ritmik ve yavaş bir masaj uygulamasıdır. Amacı lenf sıvısını lenf dolaşımına katarak ödem miktarını azaltmaktır. Uygulama ortalama 45 dk sürmektedir. Sonrasında cilt bakımı gelmektedir. Ödemden dolayı deri elastikiyeti azaldığı için ph nötr olan uygun bir losyonla cilt nemlendirilir. Açık yara çatlak varsa bu bölgelerin bakımı yapılır. Sonrasında bandajlama işlemine geçilir. Bu bandajlar bildiğimiz bandajlardan farklıdır. Lenfödem için özel üretilmiş kısa çekişli bandajlardır. Bu işlemin uzman fizyoterapist tarafından yapılması çok önemlidir.
Kompleks fiziksel tedavi yöntemi, lenfödem tedavisinde bilimsel araştırmalarla desteklenen, kabul görmüş tek tedavi yöntemidir. Tedavi 3-4 hafta veya daha fazla sürebilmektedir. Tedavi bitiminde elde edilen başarı, ödemin şiddetine göre değişmektedir. İleri dereceli ödemlerde normale dönmek için birkaç kür gerekmektedir. Hasta iyilik halini devam ettirmek için sürekli basınçlı çorap giymeli ve gevşediğinde bunları değiştirmeli; genel cilt temizliğine, bakımına mutlaka özen göstermelidir. Tedavi sonrasında ödemin geri dönmemesi, tamamen hastanın gösterdiği özenle ilgilidir.
