Köyde anlatılan bir anı ile yazıya devam edelim.
Uzun yıllar önce bol soğan yetiştiren bir köydü dedik yazımızın çok yerlerinde bu köyümüz için. İşte o yıllardan birinde ekilen soğanlara köylü dili ile adına Sang denilen bir hastalık gelmiş onca soğan tarlada çürümüş bütün emekleri boşa gitmiş insanlar onamı yansınlar gelirleri kesilmiş onamı derken köylüyü bir hüzün kaplamış
Bir toplumda kalabalık oturmuşlar bu önemli konuyu konuşurlarken bu tür işlere alışmış Tecrübeli olan akıllı komşu büyüklerden biri der ki, yahu konuyu uzatmaya gerek yok Allah vermedi bu sene ne yapalım ölelim mi yani sağlık olsun deyince. Soğanın olmayışına çok üzülen daha ihtiyaçlı köylünün biri şöyle deyivermiş. Yahu ağa sağlık olsun sağlık olsun deyi eyi deyyonda benim ciğerim yanıyo soğansız sağlığın canına tüküreyim deyince orada bulunan ahali bir hayli gülüşmüşler ve bu söz o gün bu gündür buna benzer olaylarda yöre halkı arasında Detseli adamın dediği gibi bilmem nesiz sağlığı derler. Esas ata kökenimin yeri olan Detse İçin Yazdığım bir şiir.
HEVESLENİR GELİRİM
Detse tekke Tulassa dan melezim
Dağlarında öten bir keklik palazım
Gilissira köyüdür benim ana vatanım
Derim derim de heveslenir gelirim
Oğuz boylarından gelmiş soyum
Mert'iz ama yumuşaktır huyum
Var'mı yaşayan hiç emmim dayım
Derim derim heveslenir gelirim
Duyun beni ey Detseliler duyun
Kökeninizi sorun arayıp bulun
Baratlar dan imiş benim soyum
Derim derim heveslenir gelirim
Yıl bin sekiz yüz yetmişler imiş
Detse de bir vehlet ölüm gelmiş
Sülalemde kimse kalmamış ölmüş
İşte yıllardır onu arar Sorar bulurum
Hüseyin dedem de kendince şairmiş
O vehlette sülalesinin hepsini yitirmiş
Kalan torunu Ayşeyi bir merkebe bindirmiş
Bir sabah erkenden Detse köyünü terk etmiş
Sormuşlar Hüseyin goca nereye diye
Ben bu köyde neye tutunayım neye
Akşama varabildiğim bir büyük köye
Konacağım gayri deyip Gilissiraya gelmiş
Hüseyin dedem merhumun vadesi dolmuş
Genç torunu Ayşe kız yalnız kalmış
Gilissiranın büyüklerinin aldığı kararla
Taş ustası Tulasalı İsmaile gelin varmış
Bir yıllık evli iken İsmail kocası ölmüş
Ayşe gelin elleri kınalı yine dul kalmış
İnili gelinin kocası ölmez kararı alınmış
Ayşe ninem İsmail dedemin kardeşi Seyitle nikâhlanmış
Ayşe ninemin bir kızı bir oğlu olmuş
Oğluna dedenin adı Hüseyin'i koymuş
Hüseyin dedemin de üç oğlu varmış
Osman Seyit ve birde İsmail kalmış
İsmail emmim medrese okuyormuş
Çok bilgili akıllı dindar bir hafızmış
Kışta köye tatile gelirken ayağı kırılmış
Kangrenden genç İsmail de vefat etmiş
Dedem bu evlat acısına dayanamamış
İki merkep yükü kitabı medreseden almış
Botsa Detse köylerinde okurlara dağıtmış
İşte merhum İsmail amcamın adı bana konmuş
Çok arayıp sordum geçmişi eskilerden
Bunları haber aldım ben geçmişimden
Şimdi Gilissira Tulassa Tekke Detse den
Hiç kopamadım severek heveslenir gelirim.
29 Haziran 2016 Konya İsmail Detseli
