Konya Yemek Kültürü; Pilav, Tirit... -3-

Pilav tirit ve papara demek

Köyümün leziz yemekleri

Yağ içinde yumurta yemeği 

Ağırlar vakitsiz gelen misafiri.

...

Bu dörtlükte adı geçenler Konyamız'ın bilhassa dağ köylerinde meşhur olan yemek çeşitleri... 

Geçenlerde hazan mevsimini sevdiğim için köye gitmiştim. Geçmişte kalan hayatın güzelliklerinden, köy kültüründen aldığım haz ile yazıma devam edeceğim. 

Bir yağmurlu gün idi. Aniden misafir olduğum eve bizden başka 5-6 tane misafir daha geliverdi. Hoşbeşten sonra baktık ki karınları aç, gelenlerin üstelik ev sahibi de yabancımız değil. Burası köy yeri, lokanta yok, hazır yemekçi, etliekmekçi yok, ev sahibi mecbur insanları doyurmaya zaten misafir de kimin ekmeği yenir kimin sofrası meydanda olduğunu bildiği için o eve çok gelir. 

Misafirlerin yanından çıktım, ev sahibi bilge kadın gelinine şöyle diyordu "Hadi güzel gelinim pilav, tirit, papara acele bir şeyler yapıvıralım misafirlerin garınlarını doyuralım.” 

Burası köy yeri dedim ya şeher gibi bakkaldan ekmek, marketten, kasaptan et, manavdan patates, soğan, domates alıveremezsin. Fırına verip yağa, tavaya bulaşmadan etli ekmek yaptırıp misafiri ağırlayıp uğurlayamazsın. Köy evinde hazır bulunandan ortaya bir sofra kuracaksın. Sonra şehir misafiri genelde haberli gelir. Ya köy?! İşte orası başka... Adam bir köye gider, aradığı adamını bulamaz bir başka eve misafir oluverir. İşte bunlar için her köy kadını hamarat iş bilen becerikli olacak. Hem sıcak yemek yapıp misafirlerin önüne koyacak hem de ardından evde bulunan karpuz kavun vs tatlılar ile de sofrasını süsleyecek. 

Aklıma anam irahmetli geldi. Böyle derdi eli becerikli anacığım, evimize böyle ani misafir geliverince... 

Hemen ya bir tirit ya bir papara ya cilbir ya da yağ içinde yumurta veya en basitinden pilav. Artık tavası olur sulusu olur bunlar çabuk pişen yemeklerdir. Sulu veya tava pilavı nedir? Hepsi pilav değil mi neden ayırıyorsun diyeceksiniz? 

Evet, pilav ama ne çeşitleri var nasıl pişer.? Evin kalabalıklığına veya gelen misafir sayısına göre ev hanımı yapacağı pilavın tenceresini tavasını hazırlar yiyecek olan az ise şöyle bir tava pilavı yapar bir kaşık tere yağı ve likit yağ ile önce tavada bulguru ocakta karıştırır içerisine kıymasını koyar suyunu da ekledi mi pişmeye terk eder. Bulgur piştikçe suyu çekilir kaynamaya göre tava üzerinde bulgurların bıraktığı delikler harika bir görünüm arz eder. 

SULU PİLAV

Yiyecek adam çok ise bir tencereye aynı şekilde kıyma yağ ve bulgur konur. Önce ateşte biraz karıştırıldıktan sonra bolca su ilave edilir. Şayet patatesli pilav olacaksa içerisine bir miktar da patates doğranır bazen hamarat bilge kadınlar yemeği çoğaltmak için köy yerlerinde bazlama ekmek de doğrardı içerisine o zaman ekmekli pilav olurdu. Ve bu pilav suyu bol olduğu için bulgur çorbasını andırır ama sulu pilavdır. 

Bir de kuru pilav vardır. Bu genelde düğün merasimlerinde kazanlarda bolca yapılırdı. İçerisine konan kişniş (kuşüzümü) ile nohut eklenirdi lengerilerle (geniş ince bakır sahanlardı) sofralara konuldu mu bir de kuzu kapama et üzerine eklenir misafirler doya doya yerdi. 

TİRİT

Gelelim meşhur tirite... Köy yerlerinde eskiden öyle pırt diye milangaz ocağını yakıverip yemek yapmak yoktu. Ocağa çalı çırpı ile odun ateşi yakacaksın sacayağa yemeği koyacaksın sonra sofrayı donatacağın diğer yemeklerle ilgileneceksin. Yani köy kadının işi eskiden zordu. Şimdi de zor ama ne kadar olsa bu ocak kolaylığı orada da hüküm sürüyor. 

Tirit bizim köyümüzde çok çabuk yapılan bir yemekti. Bir geniş tavada önce et, yağ, doğranmış soğan, karışım bol su ilave edilerek bir güzel pişirilir.

Sonra başka bir geniş tabakta veya çukur sahanda doğranıp hazırlanmış bazlama ekmeklerin üzerine dökülür suyu ile o bazlama ekmekler tamamen ıslatılır ve yemeğe hazır edilir. Yanına hoşaf komposto ayran vs de konursa lezzetine doyum olmazdı. 

CİLBİR (Cılbır)

Bizim köyde cılbıra cilbir denir, lakin biz onu yoğurtla filan yapmayız şehirliler gibi. Yine bir derin sahana doğradığımız bazlama ekmeğin üzerine ocağa konan tava içerisinde suyun içine kırılarak pişirilen 4-5 yumurta, suyu ile doğranmış bazlamanın üzerine boca edilir. Yine başka bir tavada kızartılarak hazır edilen tereyağı bu yemeğin üzerine dökülünce mis gibi koku yayar sofraya. Yine yanındaki salata ayran komposto gibi yardımcı lezzetlerle afiyetle yenir. (Devam edecek)