Türkiye kurtuluş mücadelesini tamamladığı savaştan yorgun çıkmıştı.
Dışarıya karşı verdiği ateşli mücadeleleri büyük ölçüde tamamlamış,
içeriye yönelmişti. Kolay değildi yol yapılacaktı, demiryolu yapılacaktı,
fabrikalar açılacaktı. Kısacası ileriye bakılacaktı.
O yıllarda çok önemli bir karar alındı. Demiryolu ağları büyütülecek,
genişletilecek, ve devleştirilecekti. Ancak bir sorun vardı.
Demiryolları ağırlıklı olarak yabancıların işletmesindeydi.
Hatta o sıralarda yapılan Samsun-Sivas demiryolu hattı yapımını Fransızlar almıştı.
Fransızlara verilen Samsun-Sivas hattı demiryolu inşaatının ihalesi iptal edildi.
İptalden sonra yeniden ihaleye çıkıldı. Bu defa ihaleyi en uygun teklif veren
Nuri Demirağ kazandı. Genç Türkiye'nin ilk demiryolu müteahhidi olan
Demirağ hattı tamamladı. Ardından Sivas-Erzurum demiryolunu ve
daha sonra da 1500 kilometreye yakın Dinar-Afyon- demiryolu hattının
inşasını gerçekleştirdi.Adı her ne kadar demiryolu müteahhidi olarak anılsa da,
Nuri Demirağ ismi Karabük demir çelik fabrikasın da ,İzmit kağıt fabrikasın da ,
Bursa iplik fabrikasında Sivas çimento fabrikalarında altın harflerle yazıldı.
Son dönemlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın
hitaplarında sıkça seslendirdiği Nuri Demirağ ismi Türkiye'nin ilk uçak
fabrikasıyla da anılacaktır. Öyle de oldu.Ülkenin uçak ihtiyacının
milletten bağış toplanarak giderilmesi üzerine milletim devletim
ve geleceğimiz için tayyare fabrikası kuracağım dedi ve kurdu.
Nuri Demirağ yüzde yüz yerli ve milli olan bir uçak fabrikamız
olmalı dedi ve tarihe not düşen şu ifadeleri kullandı:"Avrupa'dan,
Amerika'dan lisanslar alıp tayyare yapmak kopyacılıktan ibarettir.
Demode tipler için lisans verilmektedir. Yeni icat edilenler ise bir sır gibi,
büyük bir kıskançlıkla saklanmaktadır. Binaenaleyh kopyacılıkla devam edilirse,
demode şeylerle beyhude yere vakit geçirilecektir. Şu halde Avrupa
ve Amerika'nın son sistem teyyarelerine mukabil,
yepyeni bir Türk tipi vücuda getirilmelidir"
Bu kararlılığını kısa sürede icraata dönüştürdü ve İstanbul Beşiktaş'ta
atölye kurdu, Yeşilköy'e de uçuş sahası, uçak tamir atölyesi
ve birden çok hangar yaptırdı. Uçak mühendisi Selahattin Efendiye
çizdirdiği ve adını ND36 koyduğu ilk tek motorlu uçak üretildi.
Türkiye kendi yolcu uçağını da yapmalı diyerek NUD38 ismiyle
çift motorlu yolcu uçağı da ülkenin kullanımına hazır hale getirdi.
Buraya kadarı normal. Atatürk'ten soy adını alan, yabancıların
elindeki demiryollarından ülkeyi kurtaran, geleceğin göklerde olduğunu
bilerek türk tipi uçaklar üreten ve Mustafa Kemal'in emriyle ilk defasında 10,
ikinci defasında 7 uçak siparişi verilen Nuri Demirağ'a ne olduysa
1938'den sonra oldu.
İstanbul'da test uçuşlarından başarı ile geçen, yüzlerce binlerce saat
uçuş gerçekleştiren, Uluslararası havacılık kuruluşlarından A sınıfı
yolcu uçağı belgesi alan her şeyin yolunda gittiği işler biranda değişti.
THK uçuşları yetersiz görüyor, yeniden uçuş testi istiyordu.
Bu isteğe evet dendi.Uçakların proje mühendisi Selahattin Efendi
Eskişehir de istenen uçuşu gerçekleştirdi. Her şey başarılı olarak geçti.
Ancak inişte pistin gerisinde açılan hendekler Türkiye de var olan
uçak fabrikalarının sonunu getirdi. Pilot hatası olmasına rağmen
ve uçuşlar tamamlandıktan sonra hendeklere takılması nedeniyle
kaza olmuştur raporu tutulmasına rağmen gizli bir gücün tayyare
fabrikamızı istemediği ortaya çıkmaya başladı.
Nuri Demirağ ısrarla Cumhurbaşkanı İnönü'nün kapısını çaldı.
Defalarca mektup yazdı. Ama İnönü ne kabul etti ne de mektuplarına cevap verdi.
İnönü Demirağ'a karşı üç maymunları oynuyordu. Üstüne üstlük
THK verdiği uçak siparişlerini iptal ediyor, İnönü'de kapalı
kapılar ardında Nuri Demirağ'ı zenginlikten başı dönmekle suçluyordu.
Nuri Demirağ'ın ürettiği uçakların sattırılmaması acı sonla karşı karşıya bırakıyordu.
Fabrika kapandı. Yeşilköy'deki havaalanının arazileri devlet tarafından
metrekaresi bir buçuk kuruştan istimlak edilip, yarım kuruşu da vergi olarak
alınarak bir rüya sonlandırıldı.
Soyadını Atatürk'ten alan, yaşadığı dönemde teşvik edilip onlarca sipariş verilen,
demiryolları ağıyla Anadolu'yu ören Nuri Demirağ, CHP genel Başkanı
Cumhurbaşkanı İnönü döneminde iflas bayrağını dikiyor.
Yorum mu ?
No comment!...
