STRES YÖNETİM SANATI
"Stres nedir?” sorusunu daha okur okumaz ilk aklımızdan geçen cevap: "Stresin ne olduğunu çok iyi biliyoruz. Artık neredeyse günlük hayatımızın sıradan bir parçası oldu” ise bu yazımda sizlerle paylaşacak çok şeyimiz var demektir.
Kitaplarda stresin tanımı tehlike karşısında canlıların gösterdikleri kaç ya da savaş
tepkisi bireyden bireye farklılık gösterebilir. Nasıl ki çocukluğu evcil hayvanlarla geçmiş birinin üzerinde doğru gelen köpeği sevecen bir şekilde kucaklamasıyla, başından olumsuz bir deneyim geçmiş kişinin hissedeceği stres farklı ise çalışmalarını programlı yapan, kariyer hedeflerine uygun aktivasyonları olan bir çalışan için teftiş edilmenin gerginliği ile plansız yaşayan işleri ucu ucuna bitiren kişilerin gerginliği farklı olacaktır. Aslında yine uzmanlara göre hafif dozda stres genellikle canlılar için yararlı olmaktadır. Bu konuda en sık verilen örnek ise tüm ihtiyaçları fazlasıyla karşılayan deney farelerinin benzerlerinden çok kısa ömür sürmesidir. Tersine stresin yoğun olduğu durumların canlıların fizyolojik ve psikolojik dengeleri üzerinde son derece olumsuz etkilere sahip olduğu bilimsel çalışmalarda tesbit edildiği bilinmektedir.
Stresin belirtilerine göz atacak olursak:
Uyku bozuklukları
Hayata ilgisizlik, keyif almamak, sürekli mutsuz olmak.
Sosyalize olma korkusu.
İştah değişikliği, nedensiz kilo alma ya da kaybı.
Kararsızlık, emin olamama, konsantrasyon bozukluğu.
Her hangi bir şey yapmak için enerjisi olmadığını hissetmek.
Suçluluk duygusu içinde olmak.
İntihar eğilimi.
Sınavsız geçen bir okul hayatı, bireyleri ders çalışmamaya iterken, bütün çocukluğu kolej sınavlarına hazırlayarak geçiren öğrencilerin ileriki eğitim hayatlarında uyumsuz ve gergin oldukları sıklıkla karşımıza çıkan bir tablodur. Araştırmalara göre iş hayatında kontrol edilemeyen stres çalışanların işe devamsızlık yapmalarına ve işten ayrılmalarına yol açmaktadır. Performans düşüklüğü sonucu oluşan verimlilik kayıpları ise artık gelişmiş ülkelerde matematiksel olarak ölçülebilmektedir. Stres riski yüksek olan bazı meslekler:
Uzun mesaili işler.
Asosyal olan, tek başına çalışılması gereken işler.
Değişken çalışma süreleri olan işler.
Gelecek kaygısı olan, terfisi görülmeyen işler.
Toplum tarafından takdir edilmeyen işler.
Kendini tekrarlayan, tekdüze işler.
Çalışma başarısından bağımsız olarak düşük maaşlı işler.
Aslında bazen stresi günlük hayatımızın doğal bir parçası olarak kabul etmekle başlıyor her şer. Karşılayabileceğimiz dozun üzerine çıkmamasına özen göstermek ve çıktığında alınabilecek bazı tedbirleri bilmek ilk adım. En temelde yatan çözümse stres kaynaklarını tesbit ederek ona göre tedbir almaktan geçiyor.
Çalışmalarımızı programlamalıyız. Kısa, orta ve uzun süreli işlerimiz için
zaman planı yapmalıyız. Zamanında bitirdiğimiz işler için kendimize küçük ödüller vermeliyiz. Yapmaktan hoşlanmadığımız, bize zor gelen işleri günün erken saatlerinde, enerjimizin en üst düzeyde olduğu zaman yapmalıyız.Dinlenmek için kendimize zaman ayırmalıyız. Bu zamanlarda küçük keyifli işlerimizi
yapmalıyız. Meselâ ahşap boyama ve duvar badanaları gibi hobiler edinmeliyiz. Klâsik yöntemlerden spor yapmak, müzik dinlemek, resim yapmak, bir müzik aleti çalmak, bulmaca çözmek, sinemaya, tiyatroya gitmek sevdiğimiz insanlarla keyifli sohbetler etmek de yararlı olacaktır.
Hafta sonlarında açık havada yürüyüş yapmak imkânımız oldukça doğa sporları yaparak, şehrin kirli havasından uzaklaşıp bol bol oksijen depolamamızı sağlarken enerjimizi olumlu yönde artıracaktır.
Meditasyon ve yoga yapmak.
Kendimize ve ailemize zaman ayırarak birlikte yapabileceğimiz aktiviteler bulmaya özen göstermeliyiz.
Televizyondan mümkün olduğunca uzak durarak, programlar seçerek izlemeliyiz. Birbirlerinin tekrarı olan programlardan şiddet içeren görüntülerden kaçınmalıyız.
İş bulma şansımızı artırmak için kendimizi geliştirmeye zaman ve para ayırmalıyız. Dil öğrenmeliyiz. (Meselâ ben Osmanlıca (Farsça + Arapça + Türkçe) kurusuna gidiyorum) ingilizcem kuvvetli olduğu halde her gittiğim yabancı ülke lisanların 20 – 30 kelimeye kadar öğreniyorum. Zenaatten Sanata kitaplarım için Osmanlıcayı öğrenmek bende bir hobi ve tutku halini aldı. Bilgisayar kullanımını geliştirmeli ve bireysel gelişim seminerlerine katılmalıyız.
