Tantavi Ambarı, Abbas Hoca ve Delibaş Hadiseleri -1

Abbas Hoca merhum, Meram ilçesi Evliyatekke köyü 17 hanesinde nüfusa kayıtlı, 1872 tarihinde köyde doğmuş 1953'te Gilissira'da ölmüştür. Kilistra ve Gökyurt da denilir. Abbas hoca Evliya Tekke köyünde doğar ancak okumaya dini bilgiler edinmeye meraklı arzulu oluşundan köyündeki hocalardan biraz eğitim aldıktan sonra İstanbul'a gider. Orada uzun yıllar medreselerde okuyup kendini yetiştirdikten sonra 1890'lı yıllarda köyüne döner. Köyünde gözünden gönlünden geçirdiği bir kızı ailesinden istetir ama isteği olumlu karşılanır. Ancak alacağı kızı daha almadan onun giyim kuşamı ile ilgilenir ve bazı telkinlerde bulunmak ister ve Köy yerinde aileler arasında kızın giyim kuşamı ile ilgili bazı tartışmalar olur. Sonucunda iyi bir neticeye varamazlar nişanı atarlar. Bu tür olaylar bir onur meselesi yapılarak ya ölümle ya da başka kötü durumlarla sonlanacağı için Hoca Efendi köylerine 4-5 km uzaklıktaki çok büyük ve her türlü imkânlara sahip bir köy olan Gilissira'ya gelir.

Orada bir kız ile evlenir ve Gilissira köyünün insanlarının böyle bilgili hocalara değer vermesi ile köyün genç orta yaşlı çocuk demeden bütün herkese dini eğitim vermeye başlar. Bu durum uzun yıllar devam eder. Halen 2017 yılında bile yaşı yetmiş ve üzerinde olup namaz kıldırmaya muktedir olanların Abbas hocanın talebelerinden eğitim aldıkları görülür. Abbas hoca çok sert, kuralcı Kuran'ı tam kıraat ve tecvit üzerine hurufatlarına ve inceliklerine dikkat ederek okutmaya usanmadan bıkmadan devam eder. Bu arada iki kere evlenen hocamızın ilk eşi Hatice hanımdan 01/ 07/ 1901 yılında Mehmedi Nail (ölümü) 13/05/ 1944 hem hoca hem orduda subaylık yapmış. 14/03 1907'de Mustafa Sabri (Ölüm 1937/ Gölette boğulma) imiş. 14/ 03/ 1917'de Mevlüt Münir (Ölüm 09/ 06/ 1993) adında üç oğlu Sabiha ve Ümmü adında iki de kızı olmuştur. Bu arada Hoca Efendi'nin Delibaşı olayına karışması üzerine idam hükmü verilmesi dolayısı ile kız kardeşinin merkeple köyden Konya'ya gelip. Kilistralı Kuvay-ı Milliye Reis Muavini Hacı Tahir Efendi'den (Gilissiralıoğlu) Abbas hoca için yardım istemesini ve Abbas Hoca'nın bu suçtan affedilerek birkaç arkadaşı ile Edirne'ye Erzurum'a ve başka illere sürgün oluşunu anlatacağım.
TANTAVİ AMBARI...
Meram ilçesi Mahmuriye Mahallesi'nde 1100 metre arsaya 1000 metre kapalı alana sahip eski görkemli yapısı ile yanından geçip o binaya bakan insanların gözlerini kamaştıran bir tarihi yapı...
Bu yapının yanından her geçişimde eskilerin anlattığı bir anıyı düşünür, ürperirim. Bazı gece rüyalarıma bile girdiği olur.
1896 tarihinde yapılmış olan Hicaz İstanbul demiryolunun Konya'daki malzeme ambarı acaba başka bir amaçla da kullanılmış mıydı? Bunu bilmiyorum.
Meram Belediye Başkanı Sayın Fatma Toru hanımın bu yapıya el atıp Meram ilçesine, Konya kültürüne kazandırılması için yaptığı çalışmalar, bende 50 yıl önce bir büyüğümden dinlediğim bir hatırayı yeniden canlandırdı. Ben de içimde sakladıklarımı anlatma lüzumu duydum hatta bu anıları anlatmaya kendimi mecbur hissetim. Sayın Başkan bu binayı devraldığında o günlerde Konyalı gazetecileri davet ederek binayı tanıtmış ama Konya'nın son 50-60 yılını sokak sokak bilen birisi olarak beni davet etmeyi sanırım sehven unutmuştu, bir yanlışlık olmuştur belki de... Sağlık olsun...
Mahmuriye Mahallemizde, Tren Garı'nın karşısındaki 1850'li yıllarda inşa edilen ve günümüze kadar atıl bir şekilde duran Tarihi Tantavi Ambarı iki yıl önce belediye adına alınmıştı. Bu alanla ilgili restorasyon ve restitüsyon çalışmaları iki ay önce ihale edilerek yer teslimi yapılmış. Kazı ve restorasyon çalışmaları çoktan başlamış. Başkan, sene sonu itibariyle bu binanın tüm işlemlerini tamamlanarak şehre kazandırılacağını belirtmiş. Başkan Toru, bina çevresinde de düzenleme çalışmalarının olacağına işaret ederken toplantılar, defileler, müzayedeler, sergilere ev sahipliği yapacağını haber vermiş. İnşallah hayırlara vesile olur.
Bu yorgun ama sağlam yapılı bina Konya'daki meşhur Delibaşı olaylarında geçici mahpushane (tutukevi) olarak da kullanılmış. Burada toplanmış olan suçlular için karar verilmiş bir binaymış. Bu ambar hakkında 50 yıl önce yaşayanlardan dinlediklerimi aktaracağım sizlere... Gelecek yazıda devam edeceğiz nasip olursa... Selam ve dua ile...

 


Yazarın Diğer Yazıları