Konya ,tarihi açıdan zengin bir kültüre ve yapıya sahiptir.Bu zenginlik hem geleneklerde örflerde yaşatılmakta hem de bazıları günümüze kadar gelen eserlerle bizlere kendini göstermektedir.Tarihsel dokuya baktığımız da özellikle Selçuklu mimari özelliklerini taşıyan bir çok eser ve yapı karşımıza çıkar.Camiler bu eserler arasında başta gelen ve önemli yer sahip mimari yapılardır.Bu gün bahsedeceğimiz Aleâddin Cami de gerek tarihi yapısı gerekse konumu ile ilgi gören bir eserdir
Aleâddin Cami Anadolu Selçuklu Devleti nin en büyük ve önemli camilerindendir.Konum olarak Konya'nın merkezinde yer almaktadır.Aleâddin Tepesi üzerine inşa edilmiş yapısını geçen zamana rağmen korumaktadır.Halk arasında Ulu Cami olarak da anıldığı söylenmektedir.Caminin tarihçesine baktığımızda Selçuklu Sultanı I. Rükneddin Mesud zamanında yapımına başlanmış (1116-1156 )I.Aleâddin Keykubad zamanında tamamlanmıştır.(1221)
Caminin kuzey cephesinde ki kapıların üstüne baktığımızda üstlerinde Mühr-i Süleyman biçiminde veya dilimli müzeyyen çerçeveler içine yerleştirilmiş pek çok kitabe olduğu görülmektedir.Bu kitabeler Selçuklu Mimari Eserlerinin tarihini aydınlatmaktadır.Kuzeye açılamn kapının üzerinde sekiz uçlu yıldız şeklindeki çerçeve içerisinde bulunan Arapça kitabe dört satırdan meydana gelmiş ve Caminin Sultan Keykubad tarafından bitirildiğini anlatmaktadır.Kitabenin sağında bulunan ve mermer üzerine işlenmiş iki satırlık kitabe de ise;caminin mimarı hakkında bilgiler verilmiştir.Caminin mimarı bilgiler göre Dımaşlı Muhammed b. Havlân ,mütevelli olarak ise Atabeg Ayaz olduğu bilgileri yazılıdır
Caminin ana giriş kapısında ise üç satırdan oluşan Arapça bir kitabe bulunmaktadır.Bu kitabede ki açıklamar şu şekildedir;Eserin Alâeddin Keykubat zamanında 617 (1220) yılında Atabeg Ayaz'ın nezaretinde tamamlandığı bildirilmiştir.Beş satır halindeki dördüncü kitabeden caminin yapımkna Sultan I. Keykâvus ‘un emriyle 616 (1219)Atabeg Ayas (Burda Ayaz z) değil nezaretinde başlandığı öğrenilmektedir.
Ana giriş kapısını incelemeye devam ettiğimizde, kapının kemeri üzerine yuvarlak bir çini pano yerleştirilmiştir.Bu çininin yüzeyinde iç içe iki daire şeklinde Arapça iki yazı bulunmaktadır.Bu yazıların anlamları ;iri harfler bulunan dış daire sultanın ünvanlarını belirmekte ,daha küçük harfler ise 617 (1220) yılında Ker'îmüddin Erşah tarafından yapıldığı ifade edilmektedir.Bu zatın çinileri çizen kişi olduğu mümkün görülmektedir.
Caminin batı duvarında da iki kitabe bulunmaktadır.Bu kitabelerde Sultan Aleâddin den Keykubad olarak bahsedilmiştir.Bu kitabeler cami hakkında bilgileri içermesi açısındançok önem taşımaktadır.Bu tür açıklamalardan biri de doğu kapısında ki kitabe de yer almaktadır.Bu kitabe manzum şeklinde yazılmış ve uzundur.İçeriğine bakıldığında yine önemli bilgilere rastlamak mümkündür.Bu kitabenin konusu ;Konya Valisi Sürûrî Paşa tarafından1307 (18889-90 ) yıllarında Sultan II. Abdülhamid fermanı ile ,yıkılan tahrip olan yerlerin tamir edildiği bilgilerine ulaşılmaktadır.
Aleâddin Cami İslam mimarisinin en güzel örneklerindendir.Üzeri toprak ve ağaçla örtülmüş şekilde inşa edilmiştir.Camide Bizans ve Roma devirlerine ait kırkın üzerinde mermer sütun bulunmaktadır. Caminin minberi Ahlatlı Mengü tarafından abanoz ağacı ile kündekâri tekniği ile 1155 yılında yapılmıştır(Devam Edecek)
