Şeker alkolleri bir karbonhidrat çeşididir ve şekere benzer bir kimyasal yapıya sahiplerdir. Gıda üreticileri, ürünlerinin kalorilerini azaltıp tatlandırmak için şeker alkollerinden yararlanırlar. Bu sayede gıda şirketleri de gıdalarını lezzetten ödün vermeden düşük karbonhidratlı, şekersiz veya diyabet dostu olarak pazarlayabilir. Yaygın şeker alkolleri ksilitol, eritritol, sorbitol, maltitol içerir. Bununla beraber bazı şeker alkolleri meyve ve sebzelerden gelse de çoğu yapaydır. Yalnızca meyvelerden, bitkilerden, sebzelerden ve sütten gelen şeker %100 doğaldır. Doğal şeker kolay bir şekilde sindirilir ve vücutta enerji için kullanılırken şeker alkolleri ise tam olarak emilmez ve sindirilmez.
‘Şeker alkollerinin pozitif yönleri'
Şeker alkolleri gram başına yaklaşık 4 kalori olan şekerin aksine, daha az kaloriye sahiptir. Yani tatları neredeyse şeker kadar tatlı ve kalorilerinin yarısı kadardır. Normal şekerin aksine, şeker alkolleri ani kan şekeri yükselmelerine neden olmaz. Düşük glisemik indeksli yiyecekler olarak kabul edilirler ve kan şekeri seviyelerinde yalnızca hafif bir artışa neden olabilirler. Şeker alkolleri, şekerin yaptığı gibi diş çürümesine katkıda bulunmaz. Diş macununun tadının daha iyi olmasına yardımcı olan madde şeker alkolü olan ksilitoldür.
‘Şeker alkolleri ve tatlandırıcılar aynı değildir'
Her ikisi de yapay olarak üretilse de şeker alkolleri ve aspartam ve sakkarin gibi yapay tatlandırıcılar aynı değildir. Şeker alkollerinin aksine yapay tatlandırıcılar yoğun bir tatlılık sağlayan ve kalori içermeyen kimyasallardır. Ayrıca yemek pişirmek için şeker yerine kullanılmaktadır.
‘Şeker alkollerinin negatif yönleri'
Vücut şeker alkollerini tam olarak sindiremediğinden, onları yedikten hemen sonra bazı sindirim semptomları ortaya çıkabilir. 2006 yılında İngiltere'de yapılan bir araştırmada, araştırmacılar katılımcılara aynı dozlarda iki tür şeker alkolünden (ksilitol ve eritritol) birini verdiler. Ksilitol alanlarda şişkinlik, gaz, mide rahatsızlığı ve ishal görülürken eritritol alanlarda ise mide üzerinde daha hafif etkileri olduğu ortaya çıktı fakat fazla doz verildiğinde mide bulantısını ve gazı artırdığı gözlemlendi. Ek olarak şeker alkollerinin müshil etkisi vardır. Bu etki, çocuklarda ve irritabl bağırsak sendromu (IBS) olan kişilerde daha yaygındır. Bu sebeple kullanımında dikkatli olunmalıdır.
‘Bir gıdanın şeker alkolleri içerip içermediği nasıl anlaşılır?'
Tıpkı şekerin gıda etiketlerinde farklı terimlerin arkasında gizlenmesi gibi, şeker alkolünün de birçok adı vardır. Bir etikette bu ürünlerden biri varsa şu anlama gelir:
Sakızda sıklıkla kullanılan ksilitol , şeker kadar tatlıdır. Buğday samanından ve bazı tahıllardan elde edilir. Gıda üreticileri mısır koçanlarından üretir.
Maltitol: %75 oranında şeker kadar tatlıdır ve mısır şurubundan elde edilir.
Eritritol: %60-%80 oranında şeker kadar tatlıdır. Armut, soya sosu ve karpuz gibi gıdalarda bulunur. Üreticiler mısırı fermente ederek yaparlar.
Mannitol: %50-%70 oranında şeker kadar tatlıdır. Doğal olarak havuç, zeytin ve kuşkonmazda bulunur. Üreticiler bunu deniz yosunundan elde ederler.
İzomalt: %45-%65 oranında şeker kadar tatlıdır. Pancar şekerinden gelir.
Sorbitol: Şekerin yarısı kadar tatlıdır. Doğal olarak elma ve armutta bulunur. Gıda üreticileri onu mısır şurubundan elde ederler.
Laktitol: %40 oranında şeker kadar tatlıdır. Üreticiler sütten elde ederler.
Hidrojene nişasta hidrolizatları %40-%90 oranında şeker kadar tatlıdır. Üreticiler bunları farklı şeker alkollerini karıştırarak üretirler.
Bunun yanı sıra gıda etiketlerindeki şu terimler de o gıdada bulunan seker alkolü varlığını belirtir:
Şekersiz etiketli unlu mamuller, şekerlemeler ve sakızlar ile beraber aşırı tüketimi müshil etkisine neden olabilir.
*https://health.clevelandclinic.org/what-to-know-about-sugar-alcohols/
