Eskimiş ve Eskimeye başlamış meslekler

Hafız Osman üslubu 18. yüzyılda Küçük Derviş Ali (ö.171S) ve Yedikuleli Seyyid Abdullah (ö.1736) ile yerini sağlamlaştırmış ve 19. yüzyıl başına kadar egemenliğini sürdürmüştür. Osmanlı  hat sanatının doruğa çıktığı 19. yüzyılda ise İsmail Zuhdi (ö.1806) ile kardeşi Mustafa Rakim (ö.1826) aklam-i sitteyi mükemmel denebilecek noktaya ulaştırmışlardır. Özellikle Mustafa Rakim celi sülüsü olgunlaştırmış, girilt yazıda önem verilen istilin (kompozisyon) olaganüstü örneklerini vermiştir. Gene bu dönemde yaşayan Mahmud Celaleddin'in (ö.1825) yarattığı farklı üslubun ise kadın hattatların en büyüklerinden sayılan eşi Esma Ibret Hanım (ö.1780?), Tahir Efendi (ö.1845) ve onun öğrencisi Sultan Abdülmecid'den (ö.1861) başka izleyicisi olmamıştır. Aklam-i sittede son noktayı aynı zamanda büyük bir talik hattatı da olan Sami Efendi (ö..1912) koymuştur. Özellikle celi yazıları süsleyen hareke, tirfil gibi işaretleri istife yerleştirmedeki başarısıyla Cumhuriyet döneminde de eser veren Ömer Vasfi (ö.1928), Kamil Akdik (ö.1941), Emin Yazıcı (Ö.1945), İsmail Hakkı Altunbezer (ö.1946), Macit Ayral (ö.1961), Halim Özyazıcı (ö.1564) ve Hamid Aytaç'ın (ö.1982) üsluplannı yönlendirmiştir. Aklam-ı sitte dışında Osmanlı hattatlarının eser verdiği başka bir yazı türü de ta'likdir. İran kökenli bir yazı üslubu olan ta'lik bazı harflerin kendinden sonra gelen harflerle birleşmemesi, dolayısıyla daha açık olarak okunmasıyla aklam-ı sitteden aynıır. 

Aslında 15. yüzyılın ilk yarısında Mir Aliyy-i Tebriz! (ö.1446) elinde tarafindan nesih yazının özelliklerinin ta'like katıl- masıyla yaratılan yeni üslup nesta'lik  (nesih+ta'lik) olarak anılmaya başlanmışsa da, Osmanlı ülkesinde genellikle ta'lik adıyla tanınmıştır. 15. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlılarca da kullanıldığı bilinen bu ilk dönem ta'lik yazıyla hat sanatı örnekleri verilmemiştir. El yazısı biçimindeki ta'lik yazı Osmanlı dönemi boyunca ilmiye sınıfının özel yazısı olmuş, açık yazıldığı için bir de şairlerce tercih edilmiştir. Ta'lik yazının Osmanlı ülkesinde bir sanat olarak yaygınlaşması 17. yüzyılda başlar. İranli büyük hattat Mir lmad'in (ö.1615) yeni bir estetik yapı kazanan ta'lik harfleri onun öğrencilerinden Buharalı Derviş Abdı (ö.1647) tarafından İstanbul'a tanıtıldı ve beğeni kazandı. İki yüzyıl boyunca Tophaneli Mahmud (ö.1669), Siyahî Ahmed (ö.1687), Abdülbaki Arif (ö.1713), Durmuşzade Ahmed (ö.1716)" Dedezade Seyyid Mehmed Sad (ö.1759), 


Yazarın Diğer Yazıları