Yerlerin ve göklerin yaratıcısı Yüce Allah, yoktan var ettiği insanlar, hayvanlar, bitkiler ve daha birçok varlıkta bizleri hayrete düşüren ve önemli bir kısmına henüz daha vakıf olamadığımız özellikler bahşetmiştir. Her biri hakkında sayfalarca yazılabilecek hususlar vardır. Hayvanlar arasında karıncalar ve arılar, çalışkanlıklarıyla ve kollektif hareketleriyle öne çıkmaktadır. Bu yazımızda karıncalar üzerinde durmak istiyorum.
Bir insanın veya bir toplumun çalışkanlığını belirtmek istediğimizde "Karınca gibi çalışıyor/lar.” ifadesini kullandığımız karıncalar, Antik Mısır'da, Yunan mitolojisinde ve daha pek çok eski uygarlıkta, çalışmanın, azmin ve iş birliğinin sembolü olmuşlardır.
Kur'an-ı Kerim'de karınca anlamında Neml suresi vardır. Hz. Süleymanın ordusunun geçtiği bir yerde bir karınca diğer karıncaları bir zarar görmemeleri adına güzergâh üzerinde bulunmamaları konusunda uyarır. Yine karıncalar Hz. İbrahim'i yakmakta olan ateşi söndürmek üzere su taşıdıkları ifade edilir.
Karıncalar büyük gruplar halinde (koloni) yaşarlar. Bu koloninin nüfusu, yüz binlere, milyarlara varabilir. Dünya üzerinde ateş karıncaları, marangoz karıncalar, firavun karıncaları, ordu karıncaları, dokuma karıncaları gibi 35 bin türe sahip karınca bulunduğu ifade edilmektedir. Aralarında insanı hayrete düşüren disiplinli bir iş bölümü vardır. Yuvanın ihtiyaçlarını dişilerden oluşan işçi karıncalar, koruma görevini asker karıncalar, yumurtlama görevini de kraliçe karıncalar üstlenmiştir. Erkekler sadece üreme döneminde ortaya çıkar ve kraliçe ile çiftleştikten sonra genellikle bir müddet sonra ölürler.
Karıncaların vücutları, baş, göğüs ve karın olmak üzere üç ana kısımdan oluşur. Baş kısmında antenler, çene ve gözler bulunur. Antenler, karıncaların çevresini algılamasında ve iletişim kurmasında kritik rol oynar. Çene yapıları, yiyecek toplamada, düşmana karşı savunmada ve yuva inşasında kullanılır. Göğüs kısmında altı adet bacak ve bazı türlerde kanat bulunur. Karın kısmı ise sindirim, üreme ve diğer hayati fonksiyonların gerçekleştiği bölgedir.
Birbirleriyle kimyasal salgılar veya bizim duymadığımız seslerle iletişim kurarlar. Karıncalar, iletişim kurmak için feromon adı verilen kimyasal sinyalleri kullanırlar. Feromonlar, belirli davranışları tetikleyen veya yönlendiren kimyasallardır. Örneğin, bir karınca yiyecek bulduğunda, dönüş yolunda feromon izleri bırakarak diğer karıncaları yiyecek kaynağına yönlendirir. Bu kimyasal iletişim sistemi, koloninin koordinasyonunu ve etkinliğini sağlar.
250 bin beyin hücresine sahip olan karıncalar tüm böcekler arasında en büyük beyne sahiptirler. Karıncaların ortalama ömürleri kırk beş ile altmış gün arasında iken kraliçe karıncalar on beş yıla kadar yaşayabilir. Ayrıca onların renkleri, mavi, turuncu, kırmızı, siyah, yeşil, kahverengi ve mor olabilir. Karıncalarda akciğer bulunmaz ve solunumu difüzyon yoluyla gerçekleştirirler. Onlar iki mideye sahiptirler, bunun birini kendi yedikleri besinler için diğerini ise besin depolamak için kullanırlar. Böylece depo ettikleri besinleri koloni ile paylaşırlar. Hem etçil ve hem otçul olan karıncalar oldukça fazla besin tüketirler.
Karıncalar eskiden sağlık alanında da kullanılmaktaymış. Şöyle ki, karıncaların insanda şeker hastalığı olup olmadığını tespit etmesi eski zamanlarda kullanılan bir yöntemmiş hatta şimdilerde bile bazı ilkel kabileler de kullanıyorlarmış. Şöyle ki, idrarlarını karınca yuvasına yakın bir yere bırakıyorlar eğer karınca idrarı yuvasına taşıyorsa o kişinin şeker hastası olduğunuzu söyleyebiliriz.
Bugün yaşayan tüm karıncaların, toplam ağırlığı, yaşayan tüm insanların ağırlığından daha fazladır. Karıncalar, kendi vücut ağırlıklarının 20 katını kaldırabilirler. 35 kg. Ağırlığında ve 10 yaşındaki bir çocuğun; bir karınca kadar güçlü olabilmesi için, 700 kg. kaldırması gerekir.
Bir karıncanın ortalama ömrü, 45 ila 60 gündür.
Karıncaların, akciğeri yoktur. Oksijen, vücutlarına tüm bedene yayılmış küçük deliklerden girer; karbondioksit de aynı deliklerden çıkar.
Tüm böcekler gibi, karıncaların da altı bacağı vardır.
Kraliçe karıncaların, doğduklarında kanatları vardır. Başka koloniler kurmak için uçup giderler; sonra kanatları düşer.
Kraliçe karınca, 15 yıla kadar yaşayabilir ve bir kez çiftleşmesi gerekir.
