Adalet, toplumların kendilerini huzur ve güven içerisinde hissedebilmelerini sağlayan vazgeçilmez bir değerdir. Adaletin olmadığı yerde anarşi ve kaos vardır. Tarihe bakıldığında dünya genelinde adaletle hükmetmeyen yönetimler eninde sonunda yok olmuşlar ve yok olmaya mahkûm olacaklardır. Bütün dinlerin aslı, hukuktaki eşitlik ve adalettir.
Adaletin önemini belki de en güzel özetleyen "el-Adl esasu'l-mulk/Adalet Mülkün Temelidir.” sözünü söyleyen Hz. Ömer'in Sasani hükümdarı Nuşirevan'ın adil bir uygulamasına referans yaptığı bir olay rivayet edilir.
Amr b. el-As Mısır valisi iken, şehrin merkezi bir yerinde büyük bir cami yaptırmak ister. Fakat caminin bir köşesi bir Yahudi'nin arazisine taşar. Ona ne kadar para teklif ederse etsin, Yahudi arazisini satmak istemez. Amr b. el-As, arsanın rayiç bedelinin iki katını verip arsaya el koyar. Bunu kabul etmeyen Yahudi, Halife Hz. Ömer'e şikâyet eder. Hz. Ömer üzerinde "Nuşirevan bizden daha mı adildi?” yazılı olan bir yazı verir bunu götür Amr'a göster, o gereğini yapar der.
Yahudi umudu kırık bir vaziyette yazıyı Amr b. el-As'a götürür. Yazıyı okuyan Amr, derhal arsanın geri verileceğini söyler. Buna şaşıran Yahudi, yazıdaki hikmetin ne olduğunu sorar.
Bunun üzerine Amr Bin As anlatmaya başlar: İslamiyet'ten önce Ömer'le beraber İran'ın başkentine develerimizi satmaya gitmiştik. Gece bir handa konaklamaya karar verdik. Hancı paranızı ve develerinizi ücret karşılığı bana emanet edin, yoksa çalınabilir dedi. Biz ekstra bir masraf yapmamak adına kabul etmedik. Develerimizi hana bağladık, altın keselerimizi de yastıklarımızın altına koyarak uykuya daldık. Sabah uyandığımızda develer de altınlar da yoktu.
Bu durumu Hancı'ya sorunca: Ben sizi uyarmıştım dedi, Mahallenin güvenlik sorumlusuna bizi gönderdi, o da Hancı'ya emanet etseydiniz, beni ilgilendirmez dedi başından savdı. Bunun üzerine adaletiyle nam salmış Nuşirevan'ın huzuruna çıkmaya karar verdik ve durumu Nuşirevan'a anlattık.
Nuşirevan, peki develeriniz ve altın keseleriniz güvende değilken, niye uyuyordunuz diye sordu?
Ömer, biz sizi ve idarecilerinizi uyumuyor biliyorduk, onun için rahat rahat uyuduk dedi. Amr, Ömer'in bu cevabının hayatlarına mal olacağını düşünürken, hükümdar bu cevabı çok beğendi. Hey çölün Arap çocukları doğru söylüyorsunuz, halkımın huzuru için benim her zaman uyanık olmam gerekir dedi.
Olayı araştırmak için bir hafta süre istedi ve o hafta boyunca sarayında bizi misafir etti. Bir hafta sonra Nuşirevan bizi huzuruna davet etti. Artık develerimiz bulunmuştu ve keselerimiz de oradaydı, içindeki altınlar da tamdı ve Nuşirevan'a teşekkür ederek, müsaade istedik. Nuşirevan, biriniz şehrin Doğu, diğeriniz de Güney kapısından çıkın, o zaman daha adil olduğumu göreceksiniz.
Ömer, kendi çıktığı kapıda Nuşirevan'ın oğlunun asılı olduğunu gördü. Sebebini sorunca, hırsızlarla iş birliği yaptığı için asıldı, dediler.
Amr Bin As da Doğu kapısından çıkarken, o da kapıda birinin asılı olduğunu gördü. Bu adam kaldıkları yerin güvenliğinden sorumlu kişiydi, hırsızlık olayında kusurlu olduğu için asılmıştı.
Günümüzde böylesi kararları alabilecek bir yönetici ne yazık ki yok. Bunun olmayışının arkasında "Nasılsanız öyle yönetilirsiniz.” hadisinde belirtildiği gibi biz toplumların da payının olduğu ayrı bir gerçek.
