Ermenek ilçesinde keşfedilen ve nesli yüksek tehdit altında olan endemik, baklagiller ailesinden, 'Borcak' cinsine ait yeni bir bitki türü keşfedildi.
Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi'nden emekli Prof. Dr. Ahmet Duran tarafından keşfedilen endemik bitkiyle ilgili makale, 3 yıl süren çalışmanın ardından uluslararası bilim dergisi Phytotaxa'da yayımlandı.
Prof. Dr. Duran, "Ermenek borcağının Atina yakınlarında Parnasos Dağı'nda yetişen bir borcak türüne yakın olduğunu tespit ettim. Atina'da yaşayan meslektaşım Prof. Dr. Theophanis Constantinidis ile 2024 yılında iletişime geçtim. Parnasos Dağı'ndan Ermenek borcağına en yakın bitkinin örneklerini toplayarak bana gönderdi. Karşılaştırmalı incelemeler sonucunda Ermenek borcağının bilim dünyası için yeni bir tür olduğuna karar verdik” diye konuştu.
Prof. Dr. Duran, Ermenek borcağının dünyada yalnızca Ermenek ilçesi Görmeli köyü civarında yetiştiğini ve bu nedenle ilçenin adının verildiğini belirtti.
Ermenek borcağının dar bir alanda yayılış gösterdiğini ifade eden Prof. Dr. Duran, "Bitkinin yetişme ortamı çevresindeki tarım alanları, yerleşim yerleri, yeni yolların açılması, hayvan otlatması, yangınlar ve ormanların kesilmesi gibi olumsuz çevresel etkilerin baskısı altındadır. Yeni türün alanda yaklaşık 700 bireyi bulunmaktadır. Ülkemizin dar yayılışlı endemik türlerinden birisi olup dünyada yalnızca bu alanda yetişir. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği'nin (IUCN) kriterlerine göre kritik, çok tehlikede kategorisinde yer alır. Bu bitkinin doğada tükenme riski aşırı derecede yüksektir ve Ermenek borcağı öncelikli korunması gereken türlerimizden birisidir” diye konuştu.
‘AKDENİZ İKLİMİNE UYUMLU BİR BİTKİ'
Borcak cinsi türlerinin Akdeniz iklimine uyumlu olduğunu belirten Prof. Dr. Duran, "Bu bitki alanda büyük öbekler halinde bulunur. Çalı formunda, yaprak dökücü, kalın ve sert batıcı dikenlidir. Yaklaşık 55 santimetre boyunda, önceki yıllara ait alt dalları kalıcı. Ülkemizden bilinen borcak türleri arasında yakın benzeri olmayan gösterişli bir bitkidir. Ermenek borcağı, Göksü Vadisi içinde, Akdeniz ikliminin etkili olduğu kızılçam altı ve açıklıklarında, makilik alanlarda, tarla ve zeytinliklerin kenarlarında, bin, 1200 metre yükselti aralığında yetişmektedir.”
Keşfedilen bitki türünün şifalı ve ekonomik bitkiler arasında önemli yere sahip olduğunu söyleyen Prof. Dr. Duran, "Borcak türleri, sigara bağımlılığı tedavisinde, idrar söktürücü, kabızlık giderici, safra artırıcı, cilt hastalıklarının tedavisi, kalp ritminin düzenlenmesi, doğum kolaylaştırıcı, antioksidan ve ödem giderici gibi faydalı etkilere sahiptir. Ayrıca süs bitkisi, arıcılıkta bal bitkisi, erozyon kontrolü, boyacılık, toprağa azot bağlanmada ve meralar için önemli ekonomik değerleri olduğunu söyleyebiliriz” dedi.
Kaynak: DHA
