Selçuklu Dönemi Cami Mimarisi
XI. yüzyılda İslam dünyasını yöneten Selçuklular İran, Azerbaycan ve Anadolu'da büyük ölçekli mimari eserler inşa etmiştir. Ancak Moğol istilalarıyla birçoğu yıkılmıştır. Selçuklu mimarisinin temel özelliği mehrap önü kubbesi ile dört eyvanlı plan şemasıdır. Bu plan şeması Anadolu ve Mısır'a kadar uygulanmıştır.
İran'da Selçuklu Dönemi Camileri
İsfahan Mescid-i Cuma: Melikşah zamanında inşa edilen İsfahan Camii, Selçuklu mimarisinin en önemli eseridir. 15m'lik kubbesi, üç dilimli tromplarla tamamlanır. Kubbeye geçişi sağlayan tromplar, Selçuklu mimarisinin geleneksel kubbe yapısının örneğidir.
Zevvare Camii: Selçuklu camilerinde dört eyvan uygulamasının görüldüğü ilk caminin 1135 yılında inşa edildiği camidir.
Ardistan Camisi: 1158 tarihli caminin inşasında eski bir Abbasiler devri caminin sütun ve kemerleri kullanılmıştır.
Seva Camii: Harun Reşit zamanında yapılan caminin sonraki dönemlerde genişletilmesiyle geniş avlulu bir plan almıştır.
Anadolu'da Selçuklu Dönemi Camileri
Anadolu'ya geçen Selçuklular aynı plan şemasını burada da uygulamışlardır. Konya Alaaddin Camii, Sivas Ulu Camii ve Kayseri Alaettin Camii önemli Selçuklu eserlerindendir.
Selçuklular döneminde ortaya çıkan mehrap önü kubbesi ile dört eyvanlı plan İran, Azerbaycan ve Anadolu'daki cami mimarisinin temel şeklini oluşturmuştur. Bu plan şeması uzun yıllar devam eden bir mimari gelişimin başlangıcı olarak kabul edilir. Günümüze Selçuklu döneminden kalma az sayıda eser gelmiş olmasına rağmen mimari biçim ve planları izlenebilmektedir.
